Kontrola zwolnień lekarskich przez pracodawcę – Czy jest taki obowiązek?

Na początku roku 2019 wielu przedsiębiorców otrzymało pismo z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w przedmiocie kontroli wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy. Prawdopodobnie pisma te mają związek z coraz częstszymi zwolnieniami lekarskimi w niektórych grupach zawodowych.

Podstawa prawna art. 68

Pomimo przywołania prawidłowej podstawy prawnej dotyczącej kontrolowania zwolnień lekarskich przez pracodawcę (art. 68 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa), może się wydawać, że ZUS w sposób umyślny wprowadza przedsiębiorców w błąd, gdyż trudno uwierzyć w przypadkowe sformułowanie treści pisma wysyłanego do przedsiębiorców w tak niefortunny sposób – „Ustawowy obowiązek kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy jest nałożony także na płatników składek, którzy ustalają prawo do zasiłków i je wypłacają.” Tym bardziej, że w piśmie znajduje się również prośba o przesyłanie raportów wraz ze specjalnie na tę okazję przygotowanym formularzem, co może potwierdzać, że cała akcja ZUS jest przemyślana i dokładnie przygotowana.

Kontrola zaświadczeń lekarskich powyżej 20 dni absencji

Dla rozwiania wszelkich wątpliwości osób, które dostały takie wezwania podkreślenia wymaga, że zgodnie z przywołanym przepisem: płatnicy składek, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych, są uprawnieni do kontrolowania ubezpieczonych, co do prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy zgodnie z ich celem oraz są upoważnieni do formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich. Z niniejszego przepisu jednoznacznie wynika, że płatnik może zweryfikować prawidłowość zwolnienia lekarskiego, ale ustawodawca nie nakłada na niego takiego obowiązku.

Na marginesie można dodać, że w przedmiotowym piśmie wskazuje się na opracowanie ze strony internetowej ZUS: „Podstawowe zasady kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy – informacja dla pracodawców.” Co przy tym istotne, w materiale tym, sporządzonym w oparciu o te same przepisy prawa, ale ponad półtora roku wcześniej, ZUS wyraźnie wskazuje na uprawnienie płatnika, a nie jego obowiązek.

Raport do ZUS prośba, nie obowiązek

W konsekwencji powyższego, wykonywanie kontroli jak również raportowanie wykonanych kontroli do ZUS należałoby uznać jedynie, jako prośbę Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a nie obowiązek. Płatnicy składek w oparciu o przedmiotowe pismo nie muszą wykonywać żadnych kontroli zwolnień lekarskich ani składać żadnych raportów do ZUS.

Wskazać jednak należy, że pracodawcy, którzy mają podejrzenia, że zwolnienie lekarskie pracownika nie jest wykorzystywane w należyty sposób, mogą dokonać stosownej kontroli. W celu właściwego przygotowania takiej kontroli zgodnie z radą ZUS, celowym jest zapoznanie się z opracowaniem ze strony internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych „Podstawowe zasady kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy – informacja dla pracodawców.”, gdzie w sposób przystępny opisane zostały prawa i obowiązki wykonującego kontrole wykorzystania zwolnienia lekarskiego.