Nowe zasady rękojmi konsumenckiej od 1 stycznia 2023 roku

Ustawa z dnia 4 listopada 2022 roku o zmianie ustawy o prawach konsumenta, ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe stanowi wypadkową obowiązku implementacji unijnych dyrektyw zmierzających do poprawy jakości ochrony konsumentów na terenach państw członkowskich.

Wskazana ustawa będzie miała znaczący wpływ przede wszystkim na rozpatrywanie roszczeń konsumentów i quasi przedsiębiorców z tytułu rękojmi. Zacząć należy od tego, że przepisy dot. rękojmi w relacjach z konsumentami i quasi przedsiębiorcami (wyłącznie (!) – rękojmia w stosunku do nie-konsumentów w dalszym ciągu znajdywać się będą w dotychczasowym miejscu) z nowym rokiem zostaną przeniesione do ustawy o prawach konsumenta, a wyłączone zostanie stosowanie do nich Kodeksu cywilnego w tym zakresie.

Sama zmiana umiejscowienia przepisów wprowadzi jedną z największych (i jednocześnie najcięższych) zmian dla przedsiębiorców. W stanie prawnym do 31 grudnia 2022 roku roszczenia konsumenta i quasi przedsiębiorców z tytułu rękojmi przedawniały się z upływem 2 lat – od 2023 roku termin ten będzie wynosić aż 6 lat (w praktyce 2+6). Natomiast domniemanie istnienia niezgodności towaru z umową w momencie jej zawarcia zostanie zwiększone z roku do lat 2.

Kolejnym novum będzie zmiana hierarchii możliwych żądań konsumenta. Nowelizacja niejako wymuszać będzie na konsumentach korzystanie wpierw z żądania naprawy lub wymiany towaru, a dopiero w następnej kolejności z żądania obniżenia ceny lub odstąpienia od umowy. Jednakże wskazany nowy katalog uprawnień konsumentów nie ma znaczenia, w przypadku gdy niezgodność towaru z umową jest istotna.

Zmiany wprowadzane ustawą z dnia 4 listopada 2022 roku nie będą obejmować tylko terminów czy procedur, ale również samą terminologię. Od początku 2023 roku konsument nie będzie już rościć swoich praw z tytułu rękojmi, a niezgodności towaru z umową. Należy tym samym zaznaczyć, że wraz ze zmianą terminologii, jej znaczenie zostało rozszerzone, i tak to co dotychczas nie było postrzegane w kategoriach wady rzeczy będzie postrzegane jako niezgodność towaru z umową (np. oprogramowania wgrywane do towarów, które nie działają w sposób prawidłowy po zmianach będą mogły być postrzegane jako element niezgodności towaru z umową).

Na marginesie tylko należy zauważyć, że w pozostałych przypadkach rękojmi (tzn. niekonsumenckich) będziemy mogli mówić ogólnie o wadach towarów, a przepisy mające dotychczas zastosowanie wyłącznie do wad fizycznych będą odnosić się również do wad prawnych.

Pozostałe zmiany są w zasadzie kosmetyczne – precyzujące dotychczas obowiązujące przepisy tak, aby nie budziły one wątpliwości, natomiast czy faktycznie spełnią swoją funkcję i z jakimi nowymi problemami będą mierzyć się sprzedawcy zobaczymy w pierwszych miesiącach 2023 roku. Z pewnością dla przedsiębiorców będą to zmiany na gorsze.