Wady prawne rzeczy sprzedanej i odpowiedzialność sprzedawcy

Sprzedawca odpowiada nie tylko za wady fizyczne sprzedanej rzeczy, ale także jeśli sprzedana rzecz ma wady prawne. Kodeks cywilny wskazuje na zamknięty katalog przypadków, w których można mówić o występowaniu wady prawnej. Należy przy tym pamiętać, że wada prawna nie może być równocześnie wadą fizyczną.

Wada prawna w rozumieniu kodeksu cywilnego

Definicja wady prawnej wynika z art.  556³  Kodeksu Cywilnego. Zgodnie z tym przepisem sprzedana rzecz ma wadę prawną, gdy stanowi własność osoby trzeciej albo jest obciążona prawem osoby trzeciej, a także jeżeli ograniczenie w korzystaniu lub rozporządzaniu rzeczą wynika z decyzji lub orzeczenia właściwego organu. Za wady prawne sprzedanej rzeczy odpowiedzialny jest sprzedawca, którym może być zarówno salon samochodowy, który sprzedaje z wadą prawną pojazdy używane, ale również osoba fizyczna, która sprzedaje swój pojazd. Przepis art. 556³ ma bezpośrednie zastosowanie do wszystkich rodzajów sprzedaży: konsumenckiej, handlowej i w obrocie powszechnym.

Jak ustrzec się przed zakupem pojazdu z wadą prawną?

Przed zakupem pojazdu z wadami warto zweryfikować dokładnie dane pojazdu oraz podmiot, który podaje się za właściciela. Warto sprawdzić dowód rejestracyjny pojazdu, który zamierzamy kupić, bowiem w tym dokumencie wskazani są właściciele samochodu. Jeśli sprzedający jest jeden, a w dowodzie rejestracyjnym figurują dwa nazwiska, sprzedający powinien móc wylegitymować się umocowaniem do sprzedaży pojazdu w imieniu drugiego współwłaściciela. W przeciwnym wypadku na umowie sprzedaży powinny się znaleźć obydwie osoby.

Ponadto kupujący może sprawdzić pojazd za pośrednictwem portalu www.historiapojazdu.gov.pl, za pomocą którego jest w stanie uzyskać dostęp do zbioru danych, pochodzących z bazy Centralnej Ewidencji Pojazdów, prowadzonej przez Ministra Cyfryzacji.

Kupujący może sprawdzić czy pojazd nie podlega zajęciu komorniczemu, a także zweryfikować Rejestr Zastawów lub Rejestr Zastawów Skarbowych, by ustalić czy dany pojazd nie jest obciążony zastawem rejestrowym, bądź zastawem skarbowym.

Co zrobić, jeśli po zakupieniu pojazdu okaże się, że posiada on wadę prawną?

W takiej sytuacji, kupujący, w momencie ujawnienia wady prawnej, powinien poinformować sprzedawcę o zauważonych wadach, najlepiej jak najszybciej. Przepisy nie precyzują w jakiej formie sprzedawca powinien zostać zawiadomiony, można więc wysłać do niego list polecony lub dokonać zgłoszenie wady ustnie. Jeśli jednak kupujący zgłasza wadę ustnie powinien zadbać, by poinformowanie sprzedawcy o zauważonych wadach nastąpiło w obecności osoby trzeciej. W sytuacji gdy sprzedawca nie będzie skłonny załatwić sprawy polubownie, wówczas taka osoba może być świadkiem w sądzie.

Jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, w tym wadę prawną, kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo oświadczenie o odstąpieniu od umowy,  chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie.

W przypadku wad prawnych niejednokrotnie usunięcie wady będzie trudne lub niemożliwe, dlatego najskuteczniejsze może się okazać odstąpienie od umowy oraz żądanie zwrotu zapłaconej kwoty, chyba że wada prawna stanowi następstwo niedopatrzenia ze strony sprzedającego, który na przykład dysponował umocowaniem do sprzedaży pojazdu w imieniu drugiego współwłaściciela, ale się nim nie wylegitymował.

Warto zatem dokładnie zweryfikować przedmiot, który kupujemy, w szczególności jeśli jest on znacznej wartości.