Wyłączenie rękojmi przez sprzedawcę samochodu

Podstawowym profilem działalności Dealerów samochodowych są umowy sprzedaży samochodów, zgodnie z którymi Sprzedawca odpowiada wobec Kupującego za wady fizyczne i prawne każdej rzeczy sprzedanej. Zgodnie z zasadą swobody umów (art. 3531 Kodeksu cywilnego) kontrahenci mogą w dowolny sposób kształtować zawierane umowy. Ta zasada ograniczona jest jedynie naturą danego stosunku prawnego, zasadami współżycia społecznego oraz bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa. Jednakże Kodeks cywilny dopuszcza możliwość wyłączenia odpowiedzialności z tytułu rękojmi. 

Rękojmia, a gwarancja 

Na wstępie rękojmię należy odróżnić od gwarancji, której udzielenie jest zupełnie dobrowolne, ochrona kupującego z tytułu rękojmi wynika bezpośrednio z ustawy. W ramach rękojmi sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną. Warto podkreślić, że brak wiedzy sprzedawcy o istnieniu wady nie wpływa na ograniczenie jej zakresu. Powyższe nie oznacza jednak, że odpowiedzialności z tytułu rękojmi nie można ograniczyć lub nawet wyłączyć całkowicie, co jest częstą praktyką przy sprzedaży samochodów, zwłaszcza tych używanych.  

Zasada swobody umów 

Zgodnie z art. 558 Kodeksu cywilnego strony umowy mogą dobrowolnie zmodyfikować odpowiedzialność z tytułu rękojmi należy jednak podkreślić, że to uprawnienie przysługuje tylko przy sprzedaży między przedsiębiorcami lub w zwykłym obrocie między dwiema osobami fizycznymi. Co więcej, jeżeli Sprzedawca jest świadom istnienia wad w pojeździe, a nie poinformuje o nich Kupującego wyłączenie lub ograniczenie rękojmi będzie bezskuteczne.  

Nowe przepisy o quasi-przedsiębiorcach  

Warto zwrócić uwagę na istotne zmiany w przepisach, wprowadzających nową kategorię podmiotów tzw. quasi-przedsiębiorców, które zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2021 roku. Nowe przepisy przyznają ochronę konsumencką osobom prowadzącym jednoosobowa działalność gospodarczą, w przypadku gdy zakup nie będzie miał charakteru zawodowego. Charakter zawodowy będzie określany głównie na podstawie przedmiotu prowadzonej działalności zamieszczonego w CEiDG. Dla przykładu charakteru zawodowego nie będzie miał zakup samochodu przez krawca. Powyższe spowoduje, że większość umów sprzedaży samochodów będą miały charakter nie zawodowy, a przez to więcej kupujących będzie objętych dodatkową ochroną prawną. Wprowadzone zmiany pozwalają jednak ograniczyć obowiązywanie przepisów o rękojmi. Więcej na temat mogą Państwo przeczytać w artykule Małgorzaty Miller pod adresem https://moto-prawo.pl/nadchodza-zmiany-w-rekojmi/  

Wyłączenie przepisów o rękojmi 

Przy wyłączeniu rękojmi najważniejsze jest, by strony umowy sprzedaży zawarły właściwą klauzulę w umowie. Takie oświadczenie musi być wyraźne i nie pozostawiać wątpliwości, że obie strony umowy były świadome wyłączenia odpowiedzialności w chwili jej zawarcia. Należy pamiętać, że taka klauzula dotycząca rękojmi nie może zostać zawarta na fakturze. W ewentualnym sporze strona powołująca się na takie wyłączenie lub ograniczenie musi udowodnić, że wszystkie strony umowy wyraziły na nie zgodę. Ugruntowane orzecznictwo uznaje, że oświadczenie zawarte w fakturze stanowi jedynie jednostronne oświadczenie sprzedawcy wystawiającego fakturę (tak m.in. Sąd Apelacyjny w Łodzi w Wyroku z dnia 13 czerwca 2017 r. I ACa 1587/16). Dodatkowo z oświadczenia musi jasno wynikać, że strony ograniczają lub całkowicie wyłączają rękojmię. Często spotykane w umowach zapisy, które mówią, że kupujący jest świadomy stanu technicznego pojazdu oraz nie zgłasza do niego żadnych zastrzeżeń, nie ogranicza uprawnień kupującego przysługujących mu z tytułu rękojmi.  

Podsumowanie  

Przepisy przewidują możliwość wyłączenia odpowiedzialności z tytułu rękojmi, z którego dealerzy chętnie korzystają zwłaszcza w przypadku samochodów używanych. By takie wyłączenie było skuteczne powinno być wyraźne oraz wyrażone w umowie. Obie strony muszą być świadome takiego wyłączenia, co uniemożliwi unieważnienie takiej klauzuli.