Zmiana właściciela zakładu pracy

Rynkową czołówkę branży motoryzacyjnej zdominowały duże grupy dealerskie, które posiadają przynajmniej kilka salonów w całym kraju, co pozwala im utrzymać stabilny poziom sprzedaży przekładający się na wzrost przychodów i zwiększenie rentowności. Jedną ze strategii rozwoju, jaką przyjmują mniejsze dealerstwa, jest zakup nieruchomości oraz portfolio marek od innego podmiotu, a następnie wdrożenie własnego modelu zarządzania. Kluczowym aspektem sprzedaży firmy innemu przedsiębiorcy są kwestie związane z sytuacją prawną zatrudnionych w niej pracowników.

Przejście zakładu pracy

Z przejściem zakładu pracy mamy do czynienia wyłącznie w sytuacji, gdy przejęcie obejmuje nie tylko transfer pracowników, ale także objęcie przez nowego pracodawcę substratu materialnego przejmowanego przedsiębiorstwa (przykładowo: nieruchomości, sprzętu biurowego, maszyn, narzędzi, pojazdów). Przejęcie wyłącznie pracowników stanowi pozorne przejście zakładu pracy i nie wywoła skutków prawnych określonych w przepisie art. 23¹ k.p. Transfer samych pracowników może zostać przeprowadzony poprzez wypowiedzenie pracownikom umów przez pracodawcę dotychczasowego, co wiąże się między innymi z udzieleniem przysługujących pracownikom urlopów oraz wypłatą odpraw, a w dalszej kolejności nawiązanie stosunków pracy z pracownikami przez nowego pracodawcę.

Kodeks pracy

W przypadku przejścia zakładu pracy, zgodnie z treścią przepisu art. 23¹ kodeksu pracy nowy pracodawca staje się z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy. Przepis reguluje sytuację prawną osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, a także w sposób szczególny sytuację osób świadczących pracę w ramach zatrudnienia na podstawie mianowania, wyboru, powołania i spółdzielczej umowy o pracę. Omawiana regulacja nie znajduje natomiast zastosowania do osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych (w tym umowy o dzieło oraz umowy zlecenia), a także do innych form pozapracowniczego zatrudnienia.

Termin zawiadomienia pracowników o zmianie właściciela firmy

O przewidywanym terminie przejścia zakładu pracy pracownicy powinni zostać poinformowani przez dotychczasowego oraz nowego pracodawcę z przynajmniej 30-dniowym wyprzedzeniem. W informacji należy wskazać przyczyny przejścia zakładu pracy na nowego pracodawcę, a także jego skutki prawne, ekonomiczne oraz socjalne. Zastrzeżony przez ustawodawcę termin ma gwarantować pracownikom możliwość przygotowania się na ewentualne zmiany w zakresie warunków pracy i płacy oraz możliwej konieczności przekwalifikowania się lub uzyskania dodatkowych uprawnień do wykonywania pracy u nowego pracodawcy.

Niezawiadomienie pracowników o terminie przejścia zakładu pracy, jak również zawiadomienie pracowników z naruszeniem wskazanego w przepisie 30-dniowego terminu, nie ma wpływu na skuteczność przejścia zakładu pracy, jednak może prowadzić do pociągnięcia pracodawcy do odpowiedzialności odszkodowawczej. Niemniej jednak tego rodzaju zaniedbania nie należy kwalifikować jako ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracodawcy wobec pracowników, ponieważ nie stwarza ono bezpośredniego zagrożenia dla kontynuowania stosunku pracy na dotychczasowych warunkach.

Zmiana właściciela firmy a pracownicy

Co prawda przejście zakładu pracy na innego pracodawcę nie może stanowić przyczyny wypowiedzenia przez pracodawcę stosunku pracy, jednak warto podkreślić, że przepis art. 23¹ § 6 k.p. uniemożliwia wypowiedzenie stosunku pracy przez pracodawcę tylko, jeżeli przejście zakładu pracy lub jego części jest jedyną przyczyną wypowiedzenia. W przypadku zaistnienia innych przesłanek uzasadniających wypowiedzenie umowy bądź jej rozwiązanie, prawo pracodawcy do wypowiedzenia lub rozwiązania umowy nie podlega ograniczeniom w związku z przejściem zakładu pracy. Stosunek pracy może zostać rozwiązany także z inicjatywy samego pracownika, w terminie dwóch miesięcy od daty przejścia zakładu pracy z zachowaniem terminu siedmiodniowego uprzedzenia.

Odpowiedzialność solidarna wynikająca z stosunku pracy

Istotną kwestie reguluje również przepis art. 23¹ § 2 k.p., który przewiduje odpowiedzialność solidarną nowego oraz dotychczasowego pracodawcy za zobowiązania wynikające ze stosunku pracy, powstałe przed przejściem na nowego pracodawcę części zakładu pracy. Pracownicy mogą na podstawie tego przepisu dochodzić przysługujących im roszczeń zarówno od poprzedniego, jak również nowego pracodawcy, ukierunkowując swoje działania w stronę podmiotu dającego lepszą perspektywę wyegzekwowania należności. Odpowiedzialność solidarna dotyczy jednak wyłącznie sytuacji, w której doszło do przejęcia przez nowego pracodawcę części zakładu pracy, nie natomiast przejścia całego zakładu. Za zobowiązania bieżące zawsze odpowiadał będzie nowy pracodawca.

Przykłady firm z zmianą właściciela

Na liście Dealer TOP50 będącej sprzedażowym zestawieniem polskiego rynku motoryzacyjnego za rok 2018, zadebiutował olsztyński dealer, który dwa lata wcześniej zakupił bliźniaczy salon z Torunia. Innym przykładem podobnej operacji był zakup białostockiego dealerstwa zatrudniającego ok. 60 osób przez warszawskiego dealera zatrudniającego ponad 150 pracowników. Obserwując trendy rozwoju branży motoryzacyjnej możemy zakładać, że podobnych transakcji na rodzimym rynku będzie coraz więcej. Jak pokazuje praktyka, negocjacje i formalności związane z przejściem zakładu pracy z branży motoryzacyjnej mogą trwać nawet ponad rok, dlatego warto zawczasu zadbać o odpowiednie procedury związane z przejęciem załogi firmy.