Czy rejestr BDO dotyczy dealerów?

Rejestr BDO wywołuje skrajne emocje u przedsiębiorców – sprawdźmy dlaczego?

Rejestr podmiotów wprowadzających produkty, produkty w opakowaniach i gospodarujących odpadami, wywołuje wątpliwości wielu przedsiębiorców.

Do czego służy Rejestr BDO?

Rejestr BDO stanowi część bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (w skrócie: BDO). Baza ma na celu gromadzenie informacji i zapewnienie elektronicznej realizacji obowiązków rejestrowych, ewidencyjnych i sprawozdawczych. Rejestr funkcjonuje od  1 stycznia 2018 r., ale dopiero od 1 stycznia 2020 r. przedsiębiorcy wpisani do rejestru będą w nim prowadzić ewidencję i sprawozdawczość odpadów. Dlatego pojawiły się wątpliwości teraz wśród przedsiębiorców, czy mają dokonać wpisu do rejestru.

Jakie podmioty obejmuje?

Obowiązek dokonania wpisu do rejestru obejmuje przedsiębiorców, którzy:

• wytwarzają odpady i dokonują ich ewidencji,
• wprowadzają na terytorium kraju produkty w opakowaniach/opony/oleje smarowe/pojazdy/sprzęt elektryczny i elektroniczny/baterie/akumulatory,
• produkują opakowania, importują je lub kupują w ramach transakcji wewnątrzwspólnotowych UE.

Kto jest zwolniony z prowadzenia ewidencji odpadów?

Obowiązek prowadzenia ewidencji odpadów nie dotyczy:
1) wytwórców:
a) odpadów komunalnych,
b) odpadów w postaci pojazdów wycofanych z eksploatacji, jeżeli pojazdy te zostały przekazane do przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącego punkt zbierania pojazdów,
c) będących rolnikami gospodarującymi na powierzchni użytków rolnych poniżej 75 ha, o ile nie podlegają wpisowi do rejestru na podstawie art. 51 ust. 1;
2) osób fizycznych i jednostek organizacyjnych niebędących przedsiębiorcami, które wykorzystują odpady na potrzeby własne, zgodnie z art. 27 ust. 8;
3) podmiotów, o których mowa w art. 45 ust. 1 pkt 1;
4) rodzajów odpadów lub ilości odpadów określonych w przepisach wydanych na podstawie ust. 5.

Co więcej, to minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje odpadów lub ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów, kierując się ich szkodliwością oraz potrzebą wprowadzenia ułatwień w przypadku wytwarzania niewielkich ilości odpadów.

Ustawodawca w uzasadnieniu do projektów zmian wskazał, że powyższa baza ma przeciwdziałać nieprawidłowościom, które występują w sektorze gospodarowania odpadami.

Czy BDO dotyczy dealerów?

Wyrokiem z dnia 26 września 2017 roku Naczelny Sąd Administracyjny w sprawie sygn. akt II OSK 118/16 stwierdził, że ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej znajduje zastosowanie nie tylko do przedsiębiorców wprowadzających na terytorium kraju produkty wymienione w załączniku do ustawy (tj. wyszczególnione tam rodzaje olejów i opon) jako rzeczy samoistne – ale także do przedsiębiorców wprowadzających na terytorium kraju “towary”, których częściami składowymi lub przynależnościami są produkty wymienione w ww. załączniku. To orzeczenie spowodowało, że powyższa ustawa zaczęła być stosowana do dealerów i komisów samochodowych.

Według Sądu uzasadnienia dla takiej regulacji należy upatrywać w tym, że odpady poużytkowe z takich produktów, jak oleje czy opony, powstają zarówno z samych tych części, jak i z produktów, które są częściami składowymi lub przynależnościami.

Oznacza to, że każdy przedsiębiorca przywożący auta z zagranicy (których jest według szacunków około 20 tysięcy) zobowiązany jest do zapewnienia poziomu odzysku, zgodnie z przepisami ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej. Przedsiębiorca, który nie wykona obowiązku zapewnienia odpowiedniego poziomu odzysku i recyklingu, jest zobowiązany do wpłacania opłaty produktowej, którą oblicza się jako iloczyn stawki opłaty i różnicy między wymaganym a osiągniętym poziomem odzysku (recyklingu) przeliczonej na wielkość wyrażoną w masie produktów, według wskazanych przepisach stawek za 1kg opon i olejów.

Teza Naczelnego Sądu Administracyjnego prowadzi do podwójnego obciążenia przedsiębiorców z tego samego tytułu. Przedsiębiorców wprowadzających na rynek polski pojazdy mechaniczne dotyczy bowiem ustawa o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji z dnia 20 stycznia 2005 r. (Dz.U. Nr 25, poz. 202), która od dnia 1 stycznia 2016 roku wprowadziła dla takich przedsiębiorców obowiązek zapewnienia sieci recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji, a brak stworzenia takiej sieci recyklingu obwarowany jest opłatą w wysokości minimum 12 tysięcy złotych, która zależna jest od ilości wprowadzonych na rynek pojazdów. Ustawa ta dotyczy recyklingu i odzysku odpadów z pojazdów jako całości, a więc także od znajdujących się w tych samochodach opon i olejów.

Nadmienić należy ponadto, że ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej w zakresie w jakim miałaby dotyczyć opon i olejów znajdujących się w przywożonych z zagranicy pojazdach jest prawem martwym i niemożliwym do egzekwowania. Nie jest bowiem możliwe w postępowaniu administracyjnym dotyczącym wymierzenia opłaty ustalenie po fakcie, jaka była masa opon oraz oleju znajdujących się w pojeździe w chwili ich przywiezienia na terytorium Polski, co wynika z bardzo wielu czynników, w szczególności z właściwości fizycznych produktu jakim są opony (ubytek masy wskutek upływu czasu) oraz sposobu pracy silników mechanicznych (ubytek oleju).

Zatem, obowiązkowi złożenia wniosku o wpis podlegają od lipca 2018 r. nie tylko firmy z branży recyklingowej, ale także praktycznie wszystkie firmy, które wprowadzają na terytorium Polski produkty w rozumieniu ustawy (smary, opony, oleje, baterie, akumulatory). Zatem zakresem podmiotowym ustawy są objęci przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, dokonujący importu lub wewnątrzwspólnotowego nabycia produktów, w tym na potrzeby własne, oraz wytwórcy wprowadzający produkty na terytorium kraju.

Wprowadzenie na rynek krajowy produktów następuje: w dniu ich wydania z magazynu w celu ostatecznego wprowadzenia na terytorium kraju; w dniu ich dopuszczenia do obrotu na terytorium Unii Europejskiej (w przypadku importu produktów); w dniu wystawienia faktury potwierdzającej wewnątrzwspólnotowe nabycie produktów (w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia). Produkt uważa się za wprowadzony na terytorium kraju tylko raz.

Przedsiębiorca jest zobowiązany zapewnić odzysk, a w szczególności recykling, odpadów takiego samego rodzaju jak odpady powstałe z produktów wprowadzonych przez niego na terytorium kraju – co najmniej w wysokości określonej w załączniku nr 4a do ustawy. Może to zrobić samodzielnie lub za pośrednictwem organizacji odzysku. Oba podmioty są obowiązane do prowadzenia dodatkowej ewidencji obejmującej informacje o masie wprowadzonych na rynek krajowy produktów, z podziałem na poszczególne ich rodzaje, a w przypadku organizacji odzysku informacje o wykazie przedsiębiorców, w imieniu których działa organizacja oraz masie wprowadzonych na rynek krajowy przez przedsiębiorców produktów, z podziałem na poszczególne ich rodzaje. Rozliczenie wykonania obowiązku następuje na koniec roku kalendarzowego, a przedsiębiorca, który nie wykonał obowiązku zapewnienia odpowiedniego poziomu odzysku i recyklingu jest zobowiązany do wpłacenia opłaty produktowej. Oblicza się ją jako iloczyn stawki opłaty i różnicy między wymaganym a osiągniętym poziomem odzysku (recyklingu) przeliczonej na wielkość wyrażoną w masie produktów.

Marszałek województwa zgodnie z art. 49 ustawy o odpadach, prowadzi rejestr podmiotów wprowadzających produkty, produkty w opakowaniach i gospodarujących odpadami. Rejestr BDO (Baza Danych o Odpadach) dostępny jest pod adresem www.bdo.mos.gov.pl

Uzyskanie wpisu do rejestru jest warunkiem legalności wykonywania działalności objętej obowiązkiem wpisu, a niezłożenie wniosku o wpis do rejestru jest wykroczeniem z art. 179 ustawy o odpadach. Dodatkowo może zostać nałożona na przedsiębiorcę kara pieniężna w wysokości od 1000 zł do 1 000 000 zł. Opłata rejestrowa i roczna wynosi 100 zł dla mikro przedsiębiorcy i 300 zł dla pozostałych przedsiębiorców.