Kadra zarządzająca
Nowelizacja przepisów dot. przepadku pojazdów
Czytaj więcej...
Realizacja obowiązków AML w dealerstwie - wdrożenie procedury przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy
Kadra zarządzająca
Aleksandra Hemmerling / 01.08.2023
Już od 21 lutego 2023 r. zaczęły obowiązywać znowelizowane przepisy prawa pracy dotyczące kontroli trzeźwości pracowników. Umożliwiają one pracodawcom kontrolę nie tylko pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, ale również osób fizycznych wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy oraz osób fizycznych prowadzących na własny rachunek działalność gospodarczą.
W sytuacjach gdy jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób, lub ochrony mienia, pracodawca może wprowadzić kontrolę trzeźwości pracowników.
Pracodawca nie dopuszcza do pracy pracownika, jeżeli kontrola wykaże obecność alkoholu w organizmie pracownika wskazującą na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości, jak również gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo w stanie nietrzeźwości lub spożywał alkohol w czasie pracy. Niedopuszczenie takiego pracownika do pracy jest równoznaczne dla niego z nieobecnością nieusprawiedliwioną nieodpłatną.
Więcej informacji na temat zasad przeprowadzania kontroli trzeźwości pracowników znajdą Państwo w naszym artykule pt. „Kontrola trzeźwości w salonie i serwisie”.
W sytuacji stawienia się w pracy nietrzeźwego pracownika, pracodawca ma prawne możliwości ukarania takiego pracownika. Jedną z sankcji stosowanych względem pracowników, jest możliwość nałożenia przez pracodawcę kary porządkowej w postacie kary upomnienia, kary nagany, ale również kary pieniężnej.
W przypadku kary pieniężnej, wysokość takiej kary nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika, a łącznie kary pieniężne nie mogą przewyższać dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty.
W większości przypadków stawienie się w pracy po użyciu alkoholu lub stanie nietrzeźwości stanowić będzie dla pracodawców ciężkie naruszenie przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych. W takim wypadku pracodawcy uprawnieni są do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika, a zatem zwolnić pracownika dyscyplinarnie.
Pomimo, że powyżej wskazane regulacje zostały wprowadzone do Kodeksu pracy, który co do zasady ma zastosowanie do stosunków pracy, są one również stosowane do osób na innej podstawie niż umowa o pracę. Kontrola trzeźwości dotyczyć może bowiem zarówno zleceniobiorców, usługodawców oraz osób współpracujących w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej (B2B).
Stosowanie przepisów w praktyce może rodzić jednak wiele problemów praktycznych, w szczególności jeśli chodzi o „niepracowników”. Nie wszystkie kodeksowe regulacje dotyczące kontroli trzeźwości pracowników mogą zostać zastosowane wprost do zleceniobiorców czy usługodawców.
Podstawowym problemem pracodawców jest brak odpowiedniego stosowania przepisów dotyczących kar porządkowych. Pracodawca (zleceniodawca lub usługobiorca) w takim przypadku nie ma możliwości ani podstawy do nałożenia na pracownika kary pieniężnej, o której mowa w Kodeksie pracy.
W przypadku osób niebędących pracownikami w rozumieniu prawa pracy, pracodawca nie może stosować narzędzi przewidzianych w Kodeksie pracy. Kwestie takie powinny wynikać bezpośrednio z umowy lub innych obowiązujących przepisów prawa m.in. kodeksu cywilnego.
Najskuteczniejszym sposobem ochrony interesu pracodawcy przed nietrzeźwymi zleceniobiorcami lub usługodawcami jest wprowadzenie do umowy odpowiednich zapisów przewidujących w takich sytuacjach możliwość rozwiązania umowy, nałożenia kar umownych lub zmniejszenia wynagrodzenia.