Co zrobić ze zużytymi bateriami i akumulatorami?

Baterie i akumulatory są jednymi z najczęściej stosowanych źródeł energii. Z uwagi na ich powszechność, od lat zwracano uwagę na negatywny wpływ zużytych baterii i akumulatorów na środowisko naturalne, a także zdrowie ludzi.

Stare baterie i akumulatory oraz niewłaściwe zabezpieczenie, wpływ na środowisko

W przypadku niewłaściwego zabezpieczenia zużytych baterii i akumulatorów, znajdujące się w nich niebezpieczne substancje, takie jak kadm, rtęć, ołów, czy kwas siarkowy, przedostają się do gleb oraz wód, zatruwając środowisko. Na skutek przyjęcia przez organy unijne w roku 2006 dyrektywy, w której podkreślona została potrzeba redukcji ilości substancji niebezpiecznych w odpadach oraz zakaz unieszkodliwiania baterii i akumulatorów w składowiskach odpadów lub poprzez ich spalanie, rząd polski uchwalił ustawę z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach.

W ww. aktach baterie i akumulatory podzielone zostały na trzy podstawowe kategorie:

1. Przemysłowe, przeznaczone wyłącznie do celów zawodowych (w szpitalach, na lotniskach, w biurach, pociągach, samolotach), a także baterie i akumulatory używane w pojazdach z napędem elektrycznym
2. Samochodowe, używane w rozrusznikach samochodowych, oświetleniu lub zapłonie samochodu
3. Przenośne – szczelnie zamknięte, które przeciętna osoba może bez trudu przenosić w rękach, np. baterie jednoogniowe (typu AA i AAA) lub wykorzystywane w przenośnych komputerach, telefonach, zabawkach, a także sprzęcie gospodarstwa domowego.

Co zrobić ze starym akumulatorem lub zużytą baterią?

Naczelną zasadą postępowania ze zużytymi bateriami oraz akumulatorami jest nieumieszczanie ich w jednym pojemniku z innymi odpadami (papierem, plastikiem, szkłem, czy odpadami organicznymi). Istotne jest również to, aby odseparować od siebie baterie i akumulatory różnego typu. Oznacza to, że baterii samochodowych nie powinno się przechowywać w tym samym pojemniku, w którym składowane są baterie przemysłowe, czy przenośne.

Ten rodzaj segregacji ustawodawca nazywa zbiórką selektywną, wskazując przy tym, że ułatwia ona przetwarzanie oraz późniejszy recykling zebranych baterii i akumulatorów. Ustawa wprowadziła również limit czasowy magazynowania zużytych baterii i akumulatorów, który ustalono na jeden rok, liczony łącznie dla wszystkich kolejnych posiadaczy danego odpadu. Z przekazaniem zużytych baterii i akumulatorów odpowiedzialnym za ich przetwarzanie podmiotom nie należy więc zwlekać.

Baterie i akumulatory przemysłowe oraz samochodowe – obowiązki producenta

W przypadku baterii lub akumulatorów przemysłowych oraz samochodowych podmiot wprowadzający je do obrotu (najczęściej producent, ale może być to również sprzedawca, jeżeli wprowadza produkty do obrotu pod własną marką) zobowiązany jest do odebrania zużytych źródeł energii od użytkownika końcowego w ciągu 30 dni od momentu zgłoszenia przez użytkownika potrzeby odbioru zużytych baterii lub akumulatorów.

Do przekazanej użytkownikowi baterii lub akumulatora powinny zostać dołączone informacje o warunkach oraz trybie ich zwrotu. W praktyce często placówki handlowe decydują się na przekazanie obowiązków związanych z odbiorem, przetwarzaniem i recyklingiem baterii i akumulatorów wybranym przez siebie organizacjom odzysku, o czym wówczas mają obowiązek poinformować użytkownika, wskazując mu taką organizację jako miejsce, do którego powinien zgłosić zapotrzebowanie na odbiór zużytych źródeł energii. Obowiązek wprowadzającego do odbioru zużytych baterii i akumulatorów jest jednak ograniczony wyłącznie do ilości baterii i akumulatorów przekazanych wcześniej użytkownikowi.

Baterie i akumulatory przenośne

W przypadku baterii i akumulatorów przenośnych wprowadzający je do obrotu podmiot ma obowiązek zawarcia umowy z podmiotem zbierającym zużyte baterie lub akumulatory, w której określi kwestie finansowania zbierania zużytych źródeł energii, a także wskaże miejsca odbioru zużytych baterii i akumulatorów. Użytkownik końcowy zobowiązany jest do przekazanie zużytych baterii i akumulatorów przenośnych do podmiotu zbierającego lub do jednego ze wskazanych miejsc odbioru, którymi mogą być szkoły, urzędy, sklepy, czy PSZOKi (Punkty Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych).

Wykazy miejsc odbioru, oddania starych i zużytych akumulatorów i baterii w danym mieście

Zadania informacyjne z zakresu postępowania ze zużytymi bateriami i akumulatorami wykonywane są przez Marszałków Województw. Na stronie internetowej każdego urzędu marszałkowskiego obligatoryjnie publikowane są wykazy miejsc odbioru oraz zbierających zużyte baterie lub akumulatory na terenie danego województwa. Po przekazaniu przez użytkownika końcowego baterii lub akumulatorów, odbiorca zobligowany jest do wydania mu Karty Przekazania Odpadu, która stanowi potwierdzenie przekazania zużytych źródeł energii upoważnionemu do tego podmiotowi. Odbiorca corocznie informuje Marszałka Województwa o masie zebranego złomu i jego utylizacji, co pozwala na weryfikację, czy podmiot wprowadzający osiągnął w danym roku odpowiedni poziom zbierania zużytych baterii i akumulatorów.